12 maart 2020. Het is even voor 4 uur en de persconferentie is net afgelopen. Met rode wangen zit ik aan de telefoon; de een na de ander belt op voor een advies. ‘Wat betekent dit voor ons?’ ‘Wanneer kunnen de geplande presentaties dan wél weer doorgaan?’ ‘Mogen onze mensen morgen nog naar kantoor komen?’ ‘Hoe moet ik dan werken?’ ‘Wat betekent dat voor mijn uren?”

Bijzondere tijden vragen om bijzondere oplossingen. Hoe is de afgelopen tijd voor jou geweest? Het oude was er niet meer en het nieuwe was (of is) onduidelijk. Wat gebeurt er met je als de werkelijkheid plotseling verandert? Hoe ga je daarmee om en kan je makkelijk omschakelen? Of roept het misschien dingen bij je op die je nog nooit zo nadrukkelijk bij jezelf had gezien? Blijk je afwachtend te zijn of neem je juist het voortouw? Wil je terug naar de oude situatie of zie je juist mogelijkheden voor een nieuwe toekomst? Heb je behoefte aan duidelijkheid of geeft ruimte juist mogelijkheden voor creativiteit?

De liminale fase
Het lijkt misschien iets nieuws, maar eigenlijk gebeurt ons dit heel vaak. Denk aan een reorganisatie binnen jouw bedrijf. Of het puberen van je kind dat de ‘overgang’ doormaakt van kind naar jongvolwassene. Die periode heeft een naam: de liminale fase. Ofwel: de tussenfase. Het is een fase vol chaos, ongemak en onzekerheid. Lang niet alles is bekend en het oude is er niet meer. Het is de fase van overgang: de fase waarin oude patronen en gebruiken worden losgelaten en nieuwe aanpakken zich gaandeweg vormgeven. En ook de fase waarin je teruggeworpen wordt op jezelf: wie ben ik en wat vind ik belangrijk? Want als je geen grip hebt op de uitkomst of toekomst, zijn jouw eigen keuzes hetgeen waar je juist wél grip op hebt.

Bij veel veranderprocessen wordt deze fase gezien als de fase waarin veel geleerd kan worden. Het is de tijd van experimenteren en leren, de tijd waarin nieuwe ideeën vaste grond (gaan) krijgen. Het is een speelruimte, vergelijkbaar met de tijd waarin je zelf misschien wel een opstandige puber was die behendig (of juist onhandig) de grenzen opzocht in de zoektocht naar zichzelf.

Maar….

Als die tussentijd zo belangrijk is, waarom is die tijd er dan alleen tussen twee vaste periodes in? En waarom willen we die tijd zo kort mogelijk houden? Is het niet veel waardevoller om die tussenfase zo ver op te rekken dat het ‘de standaard’ wordt? Dat niets vanzelfsprekend is en alles in ontwikkeling blijft?

 Continu ontwikkelen
Dit is in de kern waar ‘continu ontwikkelen’ over gaat. Een lerende organisatie is continu in een fase van ontwikkeling. Continu in een fase van chaos. Maar juist die continue staat van experimenteren, leren en aanpassen is helemaal niet zo chaotisch als het lijkt. Het is een manier van werken die juist heel duidelijk en overzichtelijk is. Namelijk echte erkenning van het feit dat alles continu verandert. Of je er nu grip op hebt op niet. Of het gepland is of niet. Je moet kunnen anticiperen op het feit dat niets vaststaat en dat je je dus voortdurend moet kunnen aanpassen. Dát is waar echte wendbaarheid over gaat.

Echte wendbaarheid
Dat vraagt om een andere focus waarbij de kracht van mensen centraal komt te staan. En dat is verre van onzeker. Door te leren reflecteren, zelf én als team, wordt zichtbaar waar je goed in bent. Waar kansen en mogelijkheden liggen. En waar je van toegevoegde waarde bent. Ook als situaties veranderen. Deze continue dialoog maakt je als mens én als team krachtiger: onafhankelijk, minder onzeker én wendbaar.

En jij?
Voor iedereen die de afgelopen tijd als onverwacht en onvoorspelbaar heeft ervaren: hoe was deze periode voor jou? Ging je achteroverleunen en afwachten tot er een antwoord kwam? Trok je je leidinggevende continu aan z’n jasje op zoek naar antwoorden? Wat zegt dat over jou of de organisatie waarin je werkt?

Of bleef jij, net als de rest van het team, drijven op vertrouwen en verbinding, ook toen je elkaar een lange tijd niet live zag? Hoe kwam dat? Waren het de gezamenlijke doelen? Was het je leidinggevende die iedereen aangesloten hield? Kwam het door het besef dat jullie samen, ook in onmogelijke tijden, nieuwe initiatieven kunnen bedenken die ook voor de toekomst kansrijk zijn? Wat zegt dit over de kracht van mensen in jouw team en de organisatie waarvoor je werkt?

En vooral; wat zegt deze periode over jou als persoon? Wat blijk jij belangrijk te vinden en hoe handel jij in onzekere tijden? Of…

is dit voor jou helemaal geen onzekere tijd?

Marie-Christine Smit is auteur van het boek ‘Hou eens op met reorganiseren!’ en publiceert regelmatig blogs voor Expand. Meer weten? www.rimpuls.nl